Nghiên cứu mới được công bố ngày 24 tháng 7 trên tạp chí Science cho thấy 78,5% trong số 1.380 khu bảo vệ biển được khảo sát hoàn toàn không có hoạt động đánh bắt cá thương mại. Kết quả này được thu thập thông qua hình ảnh vệ tinh có khả năng phát hiện các tàu đánh cá đang hoạt động “trong bóng tối” – tức là tắt thiết bị định vị để tránh bị phát hiện.
“Đại dương không còn quá rộng lớn để chúng ta không thể giám sát được,” Juan Mayorga, nhà khoa học từ National Geographic Pristine Seas và đồng tác giả nghiên cứu, cho biết trong một tuyên bố. “Với vệ tinh tiên tiến và AI, chúng tôi đang làm cho việc đánh bắt cá bất hợp pháp trở nên rõ ràng và chứng minh rằng các biện pháp bảo vệ biển mạnh mẽ thực sự có hiệu quả.”
Hoạt động đánh bắt cá cường độ cao đang gây thiệt hại nghiêm trọng đến hệ sinh thái đại dương, với nhiều nguồn cá bắt đầu cạn kiệt. Để cứu một số hệ sinh thái này, hơn 16.600 khu bảo vệ biển đã được thành lập trên khắp thế giới. Các khu vực trong lãnh hải được quản lý bởi chính phủ các quốc gia đó, trong khi những khu vực ở vùng biển quốc tế được duy trì thông qua hợp tác giữa các quốc gia hoặc do UNESCO quản lý.
Nghiên cứu do Jennifer Raynor, giáo sư kinh tế tài nguyên thiên nhiên tại Đại học Wisconsin-Madison dẫn đầu, phát hiện rằng các khu bảo vệ biển với lệnh cấm đánh bắt cá nghiêm ngặt hoạt động hiệu quả hơn những gì các nhà phê bình tuyên bố. “Chúng tôi nhận thấy rằng các khu bảo vệ biển với lệnh cấm đánh bắt cá nghiêm ngặt về mặt pháp lý hoạt động tốt hơn so với những gì các nhà phê bình khẳng định,” Raynor cho biết trong một tuyên bố khác.
Các tàu thuyền được yêu cầu phải có thể phát hiện được thông qua thiết bị phát tín hiệu dựa trên GPS, được giám sát bởi Hệ thống nhận dạng tự động (AIS). Tuy nhiên, dịch vụ AIS không đáng tin cậy 100%, ví dụ như có những khu vực thu sóng kém ở Đông Nam Á, trong khi các tàu thực hiện đánh bắt cá bất hợp pháp thường tắt thiết bị phát tín hiệu.
Đây là lúc hình ảnh vệ tinh phát huy tác dụng, chủ yếu từ họ vệ tinh quan sát Trái Đất Sentinel 1 của Cơ quan Vũ trụ châu Âu. Những vệ tinh này được trang bị radar mở tổng hợp, có nghĩa là chúng có thể bao phủ các khu vực rộng lớn trên bề mặt một cách tương đối nhanh chóng. Bằng cách phân tích hình ảnh vệ tinh với các thuật toán AI được phát triển bởi tổ chức phi lợi nhuận Global Fishing Watch, nhóm của Raynor đã có thể xác định bất kỳ tàu biển nào lớn hơn 15 mét.
Các nhà nghiên cứu phát hiện rằng các khu bảo vệ biển đang thành công trong việc ngăn chặn đánh bắt cá bất hợp pháp. Trong số 1.380 khu bảo vệ biển được đưa vào nghiên cứu, 78,5% không có hoạt động đánh bắt cá thương mại, và nơi phát hiện đánh bắt cá bất hợp pháp, trung bình ít hơn 24 giờ mỗi năm đối với 82% các khu bảo vệ biển.
Tin xấu là một số khu bảo vệ biển vẫn đang bị đánh bắt cá nặng nề. Bao gồm Khu bảo tồn biển Chagos ở Ấn Độ Dương và khu bảo vệ biển xung quanh quần đảo South Georgia và South Sandwich, được quản lý bởi Vương quốc Anh. Đáng buồn là Công viên biển Rạn san hô Great Barrier ngoài khơi Australia cũng vẫn bị đánh bắt cá nặng nề. Mỗi khu bảo vệ biển này phải chịu khoảng 900 giờ đánh bắt cá bất hợp pháp mỗi năm.
Nghiên cứu phát hiện rằng hệ thống AIS đã bỏ sót 90% hoạt động đánh bắt cá bất hợp pháp này, và chỉ việc sử dụng hình ảnh vệ tinh và AI mới xác định được mức độ đánh bắt cá bất hợp pháp đang diễn ra ở các khu vực này.
“Không có bộ dữ liệu đơn lẻ nào có thể giải quyết thách thức giám sát hoạt động đánh bắt cá trên biển; mỗi bộ đều có điểm mù riêng,” Mayorga cho biết. “Nhưng khi chúng tôi kết hợp chúng, sức mạnh của chúng bắt đầu xuất hiện. Bằng cách kết hợp theo dõi AIS với hình ảnh radar vệ tinh và AI, giờ đây chúng tôi gần hơn nhiều với bức tranh toàn cảnh về hoạt động của con người trên đại dương.”
Thông tin kết hợp từ AIS và Sentinel-1 có thể giúp cơ quan thực thi pháp luật theo dõi tốt hơn việc đánh bắt cá bất hợp pháp bằng cách nhắm mục tiêu vào các tàu hoạt động trong bóng tối tại các khu bảo vệ biển.
“Điều này rất quan trọng để đạt được mục tiêu 30 trên 30 của Khung công tác Đa dạng sinh học Toàn cầu, nhằm bảo vệ 30% đại dương vào năm 2030,” Raynor cho biết. “Các khu bảo vệ biển có thể giúp tái tạo quần thể cá, điều này tạo ra động lực mạnh mẽ cho việc đánh bắt cá bất hợp pháp, nhưng hoạt động đó hầu như không có mặt. Đây là tin tốt cho bảo tồn biển.”
Nghiên cứu đã được công bố ngày 24 tháng 7 trên tạp chí Science.
Theo: Space